Tóc bết là gì? 7 Nguyên nhân và 9 cách khắc phục hiệu quả

1. Tóc bết là gì?

Nếu bạn đang lo lắng không biết tóc bết có phải là một bệnh lý hay ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe không, bạn có thể yên tâm phần nào. Về cơ bản, hiện tượng tóc bết là một quá trình sinh lý hoàn toàn bình thường của cơ thể. Trên da đầu của chúng ta có vô số tuyến bã nhờn (sebaceous glands), và chúng tạo ra một loại dầu tự nhiên gọi là bã nhờn (sebum).

Bã nhờn đóng một vai trò cực kỳ quan trọng: nó hoạt động như một chất dưỡng ẩm tự nhiên cho da và bôi trơn sợi tóc. Nhờ có bã nhờn, tóc giữ được độ bóng mượt, mềm mại và được bảo vệ khỏi tình trạng khô xơ, gãy rụng. Tuy nhiên, khi các tuyến này hoạt động quá mức, lượng bã nhờn sản sinh ra sẽ trở nên dư thừa. Lượng dầu thừa này hòa quyện với mồ hôi, tế bào da chết và bụi bẩn từ môi trường, tạo thành một lớp màng bao phủ từ chân tóc đến da đầu.

Đây chính là lúc hiện tượng tóc dầu hay tóc bết xuất hiện. Mái tóc trở nên bóng nhẫy, nặng trĩu, mất đi độ phồng tự nhiên và ép sát vào da đầu. Tình trạng này không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn và nấm phát triển, dẫn đến nguy cơ hình thành gàu và các bệnh viêm da đầu khác. Việc hiểu đúng bản chất “tóc bết là gì” và áp dụng cách gội đầu đúng sẽ là bước đầu tiên để làm sạch dầu thừa và trả lại sự tươi mới, bồng bềnh cho mái tóc.

2. Nguyên nhân nào gây tóc bết?

Sau khi đã hiểu rõ bản chất của tóc bết, việc xác định chính xác nguyên nhân gây ra tình trạng này là chìa khóa để bạn có thể kiểm soát và cải thiện mái tóc của mình một cách hiệu quả. Dưới đây là 7 nguyên nhân phổ biến nhất khiến tóc nhanh chóng trở nên bết dính.

2.1. Do cơ địa và yếu tố di truyền

Đây là một trong những nguyên nhân chính và khó can thiệp nhất. Một số người có cơ địa da dầu bẩm sinh, không chỉ ở vùng mặt mà còn cả trên da đầu. Điều này được quy định bởi gen di truyền, khiến tuyến bã nhờn của họ tự nhiên hoạt động mạnh mẽ hơn người khác, dẫn đến việc sản xuất dầu thừa liên tục. Ngoài ra, sự mất cân bằng nội tiết tố (hormone), đặc biệt là trong giai đoạn dậy thì, mang thai, hoặc tiền mãn kinh, cũng có thể kích thích tuyến dầu hoạt động quá mức, làm cho mái tóc luôn trong tình trạng bết dính khó chịu.

2.2. Gội đầu quá thường xuyên

Nhiều người lầm tưởng rằng gội đầu mỗi ngày sẽ giúp tóc sạch sẽ và hết bết. Tuy nhiên, thực tế lại hoàn toàn ngược lại. Việc gội đầu quá nhiều lần, đặc biệt là với các loại dầu gội có chất tẩy rửa mạnh (sulfates), sẽ làm mất đi lớp dầu tự nhiên bảo vệ da đầu. Khi đó, cơ thể sẽ nhận được tín hiệu rằng da đầu đang bị “khô hạn” và tự động kích hoạt cơ chế phòng vệ: tiết ra nhiều dầu hơn nữa để bù đắp lại lượng đã mất. Vòng luẩn quẩn này khiến tóc bạn càng gội lại càng nhanh bết hơn.

2.3. Buộc tóc quá chặt và thường xuyên

Thói quen buộc tóc đuôi ngựa, búi tóc hoặc tết tóc quá chặt trong thời gian dài không chỉ gây áp lực lên chân tóc mà còn làm da đầu bị bí bách. Khi không khí không được lưu thông, mồ hôi và dầu nhờn sẽ tích tụ lại ở chân tóc, tạo điều kiện cho tóc bết dính nhanh hơn. Hơn nữa, việc kéo căng chân tóc liên tục còn có thể gây tổn thương nang tóc, dẫn đến tình trạng tóc yếu, dễ gãy rụng và thậm chí gây đau nhức vùng da đầu.

2.4. Lựa chọn sai sản phẩm chăm sóc tóc

Sử dụng sản phẩm không phù hợp với loại da đầu và tình trạng tóc là một sai lầm phổ biến. Ví dụ, nếu bạn có da đầu dầu nhưng lại dùng dầu gội chứa nhiều thành phần dưỡng ẩm dành cho tóc khô, lượng dầu và dưỡng chất dư thừa sẽ làm tóc bạn nặng hơn và bết nhanh hơn. Ngược lại, nếu da đầu vốn khô mà lại dùng sản phẩm kiềm dầu quá mạnh, da đầu sẽ càng khô và lại kích thích tiết dầu nhiều hơn để tự cân bằng. Việc lựa chọn đúng loại dầu gội, dầu xả chuyên dụng cho tóc dầu là vô cùng quan trọng.

2.5. Tình trạng căng thẳng (Stress)

Stress không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần mà còn tác động tiêu cực đến làn da và mái tóc. Khi bạn căng thẳng, cơ thể sẽ sản sinh ra nhiều cortisol – một loại hormone gây stress. Nồng độ cortisol tăng cao sẽ gửi tín hiệu đến các tuyến bã nhờn, kích thích chúng sản xuất nhiều dầu hơn. Đây là lý do tại sao bạn có thể thấy tóc mình đổ dầu và bết nhanh hơn trong những giai đoạn áp lực, lo âu kéo dài.

2.6. Gội đầu bằng nước quá nóng

Gội đầu bằng nước nóng có thể mang lại cảm giác thư giãn, nhưng nó lại là “kẻ thù” của da đầu dầu. Nước nóng làm giãn nở lỗ chân lông và các nang tóc, giúp loại bỏ bụi bẩn hiệu quả. Tuy nhiên, nhiệt độ cao cũng đồng thời lấy đi lớp dầu tự nhiên cần thiết trên da đầu, khiến da bị mất nước và trở nên khô hơn. Tương tự như việc gội đầu quá thường xuyên, da đầu sẽ phải phản ứng bằng cách tiết ra nhiều dầu hơn để bù lại, làm tình trạng bết dính trở nên tồi tệ hơn.

2.7. Thói quen chạm tay lên tóc thường xuyên

Bàn tay của chúng ta tiếp xúc với vô số bề mặt mỗi ngày và chứa đầy vi khuẩn, bụi bẩn và dầu nhờn. Thói quen vô thức như vuốt tóc, gãi đầu hay luồn tay vào tóc sẽ vô tình truyền những chất bẩn này lên mái tóc của bạn. Hành động này không chỉ làm tóc bẩn nhanh hơn mà còn kích thích da đầu và làm lan truyền bã nhờn từ chân tóc xuống ngọn tóc, khiến toàn bộ mái tóc nhanh chóng trở nên bóng dầu và bết dính.

3. 5 Mẹo khắc phục tình trạng tóc bết bằng nguyên liệu tự nhiên

Bên cạnh việc điều chỉnh thói quen, bạn hoàn toàn có thể tận dụng các nguyên liệu tự nhiên, dễ tìm để kiểm soát lượng dầu trên da đầu.

3.1. Dùng giấm táo và chanh

• Công dụng: Chanh chứa axit citric giúp làm sạch sâu, trong khi giấm táo có khả năng cân bằng độ pH của da đầu và kháng khuẩn nhẹ.
• Cách thực hiện: Vắt lấy nước cốt của nửa quả chanh, hòa tan với một ly nước lọc. Thêm vào 2 muỗng cà phê giấm táo và khuấy đều. Sau khi gội đầu, dùng hỗn hợp này thoa đều từ chân đến ngọn tóc, massage nhẹ nhàng da đầu trong 3-5 phút và ủ thêm 10 phút. Cuối cùng, xả lại thật sạch với nước mát.
• Tần suất: Thực hiện 2-3 lần mỗi tuần để thấy hiệu quả rõ rệt.

3.2. Dùng baking soda

• Công dụng: Baking soda hoạt động như một chất làm sạch tự nhiên, giúp hấp thụ dầu thừa và loại bỏ cặn sản phẩm tạo kiểu tích tụ trên tóc.
• Cách thực hiện: Trộn 2 muỗng canh baking soda với một lượng nước vừa đủ để tạo thành hỗn hợp sệt. Thoa đều hỗn hợp lên da đầu và chân tóc, massage nhẹ nhàng. Để yên trong khoảng 15-20 phút rồi gội sạch lại với nước.
• Tần suất: Áp dụng 1-2 lần mỗi tuần, không nên lạm dụng vì baking soda có tính kiềm cao có thể làm khô tóc.

3.3. Dùng nha đam

• Công dụng: Nha đam không chỉ làm dịu da đầu mà còn chứa các enzyme giúp phân hủy dầu thừa và làm sạch nang tóc.
• Cách thực hiện: Lấy một lá nha đam tươi, gọt vỏ để lấy phần gel trong suốt. Cho gel vào máy xay sinh tố xay nhuyễn. Bạn có thể trộn gel nha đam với vài giọt nước cốt chanh và một ít dầu gội dịu nhẹ. Thoa hỗn hợp này lên tóc, ủ trong 5-10 phút rồi gội lại cho sạch.

3.4. Dùng rượu trắng

• Công dụng: Rượu trắng có khả năng làm sạch và kiểm soát dầu nhờn khá tốt.
• Cách thực hiện: Pha loãng 100ml rượu trắng với 100ml nước lọc. Dùng dung dịch này để gội đầu, massage da đầu nhẹ nhàng trong khoảng 3-5 phút, sau đó xả kỹ lại bằng nước sạch.
• Tần suất: Thực hiện 2-3 lần mỗi tuần để giảm bớt tình trạng tóc bết.

3.5. Mặt nạ đất sét Bentonite

• Công dụng: Đất sét Bentonite có khả năng hút độc tố và hấp thụ dầu thừa cực kỳ mạnh mẽ, giúp thanh lọc da đầu.
• Cách thực hiện: Trộn 2-3 thìa bột đất sét với nước hoặc giấm táo để tạo thành hỗn hợp sệt. Thoa đều lên da đầu và chân tóc, tránh phần ngọn tóc. Để mặt nạ khô trong khoảng 20 phút rồi gội sạch lại với nước và dầu gội dịu nhẹ.

4. 4 Cách chăm sóc tóc bết khoa học và bền vững

Để giải quyết triệt để vấn đề tóc bết, việc áp dụng một quy trình chăm sóc tóc đúng đắn là điều cần thiết.

4.1. Tần suất gội đầu hợp lý

Như đã phân tích, gội đầu quá nhiều sẽ phản tác dụng. Tần suất lý tưởng cho tóc dầu là cách ngày một lần (2-3 lần/tuần). Trong những ngày không gội đầu, bạn có thể sử dụng dầu gội khô để “chữa cháy”, giúp hấp thụ dầu thừa và tạo độ phồng cho tóc.

4.2. Kỹ thuật gội đầu đúng cách

• Làm ướt tóc hoàn toàn: Trước khi cho dầu gội, hãy đảm bảo tóc và da đầu đã được làm ướt kỹ bằng nước mát hoặc hơi ấm (tránh nước nóng).
• Tạo bọt dầu gội: Lấy một lượng dầu gội vừa đủ ra lòng bàn tay, xoa đều để tạo bọt trước khi thoa lên tóc. Không nên đổ trực tiếp dầu gội lên da đầu.
• Tập trung vào da đầu: Dùng các đầu ngón tay (không dùng móng tay) massage nhẹ nhàng da đầu theo chuyển động tròn để làm sạch bụi bẩn và dầu thừa. Tránh chà xát mạnh gây kích ứng.
• Hạn chế dầu gội ở ngọn tóc: Hãy để lượng bọt dầu gội tự chảy xuống phần thân và ngọn tóc trong quá trình xả nước là đủ để làm sạch chúng.
• Xả thật kỹ: Đảm bảo xả sạch hoàn toàn dầu gội và dầu xả khỏi tóc, vì cặn sản phẩm còn sót lại cũng là nguyên nhân gây bết tóc.

4.3. Sử dụng dầu xả thông minh

Người có mái tóc bết thường e ngại dùng dầu xả, nhưng đây là một quan niệm sai lầm. Dầu xả cần thiết để cung cấp độ ẩm cho phần thân và ngọn tóc, vốn là những phần dễ bị khô xơ nhất. Nguyên tắc là: chỉ thoa dầu xả từ đoạn giữa thân tóc đến ngọn tóc, tránh tuyệt đối thoa lên da đầu và chân tóc.

4.4. Chăm sóc sau khi gội

• Để tóc khô tự nhiên: Nhiệt độ cao từ máy sấy có thể kích thích tuyến mồ hôi và tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn. Vì vậy, hãy ưu tiên để tóc khô tự nhiên hoặc sấy ở chế độ mát.
• Vệ sinh gối và dụng cụ chải tóc: Vỏ gối và lược là nơi tích tụ mồ hôi, dầu thừa và vi khuẩn. Hãy chọn vỏ gối làm từ chất liệu thấm hút tốt như lụa hoặc cotton và giặt giũ thường xuyên (1-2 lần/tuần). Tương tự, hãy vệ sinh lược chải tóc định kỳ.
• Hạn chế sản phẩm tạo kiểu: Các sản phẩm như sáp, gel, mousse có thể gây bít tắc chân tóc và làm tóc nhanh bết hơn. Nếu cần sử dụng, hãy chọn sản phẩm có kết cấu nhẹ, gốc nước và đảm bảo làm sạch tóc kỹ vào cuối ngày.

Với những kiến thức và giải pháp chi tiết được chia sẻ trong bài viết, hy vọng bạn đã có câu trả lời đầy đủ cho câu hỏi “tóc bết là gì” và tìm được phương pháp phù hợp để tạm biệt mái tóc bết dính, lấy lại sự tự tin với mái tóc bồng bềnh, khỏe mạnh.

5. FAQs

5.1. Tóc bết có phải do ăn nhiều đồ dầu mỡ không?

Chế độ ăn uống nhiều dầu mỡ và đường có thể kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh hơn, góp phần làm tình trạng tóc bết trở nên nghiêm trọng hơn.

5.2. Sử dụng dầu gội khô mỗi ngày có tốt không?

Không nên. Dầu gội khô chỉ là giải pháp tạm thời. Sử dụng quá thường xuyên có thể gây bít tắc nang tóc, sinh gàu và khiến tóc yếu đi.

5.3. Tại sao tóc lại bết nhanh hơn vào mùa hè?

Vào mùa hè, nhiệt độ cao và độ ẩm tăng khiến cơ thể đổ mồ hôi nhiều hơn. Mồ hôi hòa quyện với bã nhờn là nguyên nhân chính khiến tóc nhanh bết.

5.4. Tóc nhuộm có dễ bị bết hơn không?

Ngược lại, quá trình tẩy và nhuộm tóc có thể làm tóc và da đầu khô hơn. Tuy nhiên, nếu da đầu bị tổn thương, nó có thể phản ứng bằng cách tiết nhiều dầu hơn để bảo vệ.

5.5. Có nên dùng lược chải khi tóc đang bết không?

Hạn chế chải tóc khi đang bết vì việc này sẽ làm lan dầu từ chân tóc xuống ngọn tóc, khiến cả mái tóc trở nên bóng nhờn.

Nguồn tham khảo:

• Cortisol https://vi.wikipedia.org/wiki/Cortisol
• Tóc hư tổn do nhiệt: Nguyên nhân và cách khắc phục https://euphorea.vn/toc-hu-ton-do-nhiet-nguyen-nhan-va-cach-khac-phuc.html

Bác Sĩ Kim Phúc

Bác sĩ Kim Phúc là chuyên gia trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe và thẩm mỹ với hơn 10 năm kinh nghiệm. Hiện đang cộng tác tại hoclamdep.edu.vn, bác sĩ luôn mong muốn chia sẻ những kiến thức y khoa chính xác và hữu ích, giúp độc giả làm đẹp an toàn và hiệu quả.